دو حرکت دیگر

افزون بر حرکت توابین، دو جریان دیگر نیز در عراق بر ضد نظام سیاهکار اموی فعال بود و برای هلاکت یزید لحظه شماری می‏کرد تا با درهم کوبیدن برج و باروی استبداد وابسته به شام، اموی مسلکان ددمنش آن سامان را درهم کوبد، و جالب که هر دو جریان هم نیروی محرکه‏ی خویش را از عاشورا و شهادت دگرگونساز حسین علیه‏السلام و یارانش، الهام می‏گرفتند و شعار خونخواهی حسین علیه‏السلام را می‏دادند.

یکی از آن دو، جریان «ابن‏زبیر» بود که از حجاز مردم را به بیعت با «عبدالله» فرامی‏خواند و با هلاکت «یزید» قدرت را در عراق قبضه کرد، و دیگری حرکت نوبنیاد «مختار» بود که تازه از «ابن‏زبیر» بریده و با عنوان نمایندگی «محمد بن حنفیه» و مأموریت از سوی او، شعار خونخواهی حسین علیه‏السلام، و نابودی قاتلان او را سر می‏داد.