در بسیاری از نهضتها «هجرت»، نقش عمده داشته است.در نهضت عاشورا نیز سید الشهدا «ع» از مدینه جدش به مکه و از آنجا به کربلا هجرت کرد.همچنان که رسول خدا از مکه به مدینه هجرت نمود و آن هجرت، مبدا تحول در وضع مسلمانان و سر آغاز تاریخ گشت، هجرت امام حسین «ع» نیز در زنده کردن دین پیامبر تاثیر بسزا داشت و محرم
آغاز سال هجری قمری حساب شد و هر دو هجرت بخاطر دین و بقای رسالت بود.همچنانکه حضرت موسی هجرت کرد و از مصر با حالت خوف بیرون رفت (فخرج منها خائفا یترقب-قصص/21) چون گروه فرعونی در فکر کشتن موسی بودند، سید الشهدا «ع» نیز مخفیانه و خائفانه از جوار قبر رسول خدا «ص» کوچید و راه مکه را درپیش گرفت، در حالی که همان آیه را میخواند.(1) هجرت از مکه نیز برای فرار از مرگتحمیلی بود که یزید میخواست بر او تحمیل کند و رو به شهادتی رفت که خونش ثمر بخش باشد، آنگونه که هجرت رسول خدا «ص» نیز، خنثی کننده توطئه کسانی بود که در «لیلة المبیت» به قصد کشتن او به خانهاش ریختند، اما آن حضرت راه غار ثور و سپس مدینه را پیش گرفته بود.
هجرت، لازمه هر نهضت عاشورایی و انقلاب مکتبی است، هم دل کندن از زندگی و حیات مادی و دست شستن از جان در راه هدف، هم کوچیدن از خاک، خانه، اقوام و همه دلبستگیها و تعلقات است.هجرت، هم مهاجر را پخته و آبدیده میکند، هم افق افکار را گسترده میسازد، هم مناطق هجرت را از تحول و دگرگونی برخوردار میکند.هجرت امام خمینی نیز از نجف به فرانسه، انقلاب اسلامی را در سطح جهان مطرح ساخت و پیام نهضت را به همه جا رساند.امام امت تصمیم داشت اگر هیچ کشوری اجازه ورود ندهد، سوار بر کشتی شده و دریاها را در نوردد و پیام مظلومیت ملت ایران را به گوش جهانیان برساند.سفرهای تبلیغی مبلغان دینی در طول سال، بویژه در ایام محرم و رمضان نیز نوعی هجرت است.
1) همان، ص 157.
