واقعه حره، قیام مردم مدینه بر ضد حکومتیزید بود.پس از شهادت حسین بن علی «ع»، ظلم و فسق یزید فراگیرتر و آشکارتر شد و مردم فساد دستگاه حاکم و ظلم عمال او را دیدند و در مدینه، آگاهان از اوضاع، مردم را به زشتکاریهای حکام آگاه ساختند.والی مدینه در آن زمان، «عثمان بن محمد بن ابی سفیان» بود.اهل مدینه علیه او شوریدند و او و مروان و دیگر امویان را از مدینه بیرون کردند و با «عبدالله بن حنظله» بیعت کردند.خبر قیام مردم مدینه، با گزارش مروان به گوش یزید رسید.وی سپاهی انبوه را تحت فرمان «مسلم به عقبه»(1) به مدینه گسیل داشت.(2) مهاجمان در منطقه «حره واقم»فرود آمده، به مدینه تاختند و سه روز به کشتار و غارت پرداخته و به نوامیس مسلمانان تجاوز کردند.
مردم به حرم پیامبر «ص» پناه بردند.لشکریان یزید، حرمتحرم را نگه نداشتند و با اسبها به داخل حرم آمدند و مردم را قتل عام کردند.کشتگان این واقعه هزاران نفر بودند.از جمله «عبدالله بن جعفر نیز در این حادثه شهید شد.واقعه حره در 28 ذیحجه سال 63 هجری اتفاق افتاد.یزید، دو ماه نیم پس از این حادثه مرد.(3)
این قیام که به قیام حره، حره واقم، قیام اهل مدینه و… هم معروف است، از پیامدهای حادثه عاشورا محسوب میشود و افشاگریهای اهل بیت و اقامه عزا در مدینه و انگیزشهای زینب کبری، در بذر پاشی آن مؤثر بوده است.(4)
«حره» به سرزمینهای پر سنگلاخ که پر از سنگهای سیاه و سوخته باشد گفته میشد. در مناطقی از جمله اطراف مدینه از این حرهها وجود داشت و برای هر کدام نام بخصوصی هم بود، به تناسب کسانی که در آن منطقه میزیستند.(5) هم اکنون نیز در مدینه بزرگ، بقایای اندکی از آنها به چشم میخورد.
1) مسرف بن عقبه.
2) مروج الذهب، مسعودی، ج 3، ص 69.
3) منتهی الآمال، محدث قمی، ج 2، ص 35 (چاپ جاویدان) در حالات امام سجاد «ع».
4) برای تفصیل بیشتر قضیه ر.ک: «واقعه حره در تاریخ»، محمد جواد چنارانی، تاریخ الاسلام، ذهبی، ج 5، حوادث سال 68 هجری.
5) دائرة المعارف الاسلامیة، ج 7، ص 363.
