پایه دین بر نماز استوار است.جهادهای پیامبر و نبردهای علی «ع» و نهضت حسینی، همه برای «اقامه نماز» و ایجاد و تقویت رابطه بندگی میان خالق و مخلوق است.در نهضت عاشورا، نماز جایگاه مهمی دارد.در برخورد کاروان حسینی با سپاه حر در مسیر کوفه، وقت نماز که میرسد، اذان گفته میشود، نماز جماعت برگزار میگردد و سپاه حر نیز به سید الشهدا «ع» اقتدا میکنند.پیش از شب عاشورا که سپاه عمر سعد به طرف خیمهگاه امام میتازند، حضرت برادرش عباس را میفرستد تا با آنان گفتگو کند و شب را مهلت بخواهد تا به نماز و عبادت بگذرانند «ارجع الیهم فان استطعت ان تؤخرهم الی غداة لعلنا نصلی لربنا هذه اللیلة و ندعوه و نستغفره، فهو یعلم انی احب الصلوة و تلاوة کتابه وکثرة الدعاء و الاستغفار».(1) در همان وقت نیز حبیب بن مظاهر به سپاه دشمن خطاب کرد که چرا میخواهید با گروهی بجنگید که سحرخیزان و شب زندهداران و اهل عبادتند؟(2)
خصلت یاران شهید او، روح معنوی و حال عبادت و نیایش و نماز بود و شب عاشورا، زمزمه نماز و نیایش آنان در خیمههایشان پیچیده بود.به گفته مورخان «لهم دوی کدویالنحل و هم ما بین راکع و ساجد و قاریء للقرآن»(3) همه شب را به نماز مشغول بودند.به نقلتاریخ ابن اثیر: شب که شد، تمام شب را به نماز و استغفار و تضرع و دعا پرداختند.صبح عاشورا نیز، حسین بن
علی «ع» پس از نماز صبح با یاران، نفرات خود را سازماندهی کرد.(4) ظهر عاشورا، ابو ثمامه صائدی، وقت نماز را به یاد حضرت آورد.حضرت نیز او را دعا کرد که: خداوند تو را از نمازگزاران ذاکر قرار دهد. آنگاه به اتفاق جماعتی به نماز ایستادند و نماز خوف خواندند.(5) سعید بن عبدالله نیز از یاران او بود که هنگام نماز، جلوی امام ایستاد و بدن خویش را سپر تیرهای بلا ساخت و با پایان یافتن نماز امام، او بر زمین افتاد و شهید نماز گشت.(6) حسین و یارانش همه کشته راه نماز شدند.از این رو در زیارتنامه امام خطاب به او میگوییم: «اشهد انک قد اقمت الصلاة و آتیت الزکاة و آمرت بالمعروف و نهیت عن المنکر» (زیارت وارث).
آنچه به جهاد، ارزش میدهد، آمیختگی آن با نماز است.عاشورا تلاقی عرفان و حماسه بود و نهضت کربلا برای احیای سنتهای دینی و فرایض الهی از جمله نماز بود.شیعه او نیز باید اهل نماز و خشوع باشد و از دینداری تنها عزاداری را نشناسد. حتی معتقدان و امیدواران به شفاعت حسین «ع» نیز باید اهل نماز باشند.چون شفاعت بینمازان نخواهد رسید.دریغ و افسوس از کار آنان که در ایام سوگواری به عزاداری و سینهزنی و نوحهخوانی و دسته و هیات میروند، اما نسبت به نمازهای واجب بیاعتنایند. ترک واجب کرده، سنت به جا می آورند!
1) الکامل، ابن اثیر، ج 2، ص 558.
2) الفتوح، ابن اعثم، ج 5، ص 177.
3) حیاة الامام الحسین، ج 3، ص 175.
4) الکامل، ج 2، ص 560.
5) سفینة البحار، ج 1، ص 136، الکامل، ج 2، ص 567.
6) بحار الانوار، ج 45، ص 21.
