از شهدای کربلاست.نافع، بزرگواری دلاور، قاری قرآن، کاتب و از حاملان حدیث و از اصحاب امیر المؤمنین «ع» بود و در سه جنگ جمل، صفین و نهروان در رکاب آن حضرت بود.وی از شخصیتهای بارز کوفه بود و پیش از شهادت مسلم بن عقیل، مخفیانه از کوفه بیرون آمده به استقبال امام شتافته بود، سپس همراه امام حسین «ع» به کربلا آمد.در کربلا همراه عباس «ع» در آوردن آب به خیمهها مشارکت داشت.(1) از جمله کسانی بود که در سخنرانی پرشوری مراتب وفاداری خویش را نسبت به سید الشهدا ابراز داشت.نافع، نام خود را روی تیرهای زهرآگین خود مینوشت و همواره با آنها تیراندازی میکرد.(2) روزعاشورا وقتی تیرهایش تمام شد، شمشیر کشید و بر سپاه کوفه تاخت، در حالی که چنین رجز میخواند:
انا الهزبر الجملی
دینی علی دین علی
کوفیان با سنگ و تیر، او را مورد ضربههای خود قرار دادند تا اینکه بازوهایش شکست.
او را محاصره کرده و زنده دستگیر نمودند.شمر او را گرفته نزد عمر سعد برد. سپس به دستشمر به شهادت رسید.از جمله رجزهای او چنین بود:
انا الغلام الیمنی الجملی
دینی علی دین حسین بن علی
ان اقتل الیوم فهذا املی
فذاک رایی و الاقی عملی(3)
بعضی نیز او را هلال بن نافع گفتهاند.
1) انصار الحسین، ص 95.
2) الاعلام، زرکلی، ج 8، ص 6.
3) منتهی الآمال، ج 1، ص 264.
