«آنچه خطیب بر آن ایستد و خطبه خواند.کرسی مانندی پایهدار که واعظ و خطیب بربالای آن نشسته خطبه خواند و موعظه کند.کرسی چند پله برای وعاظ و مذکران.اهلمنبر: روضهخوان و خطیب و واعظ.»(1) منبر: آنچه بر بالای آن میروند، برای وعظ وخطبه.ریشهاش از «نبر» به معنای رفعت و بالایی است و به منبر، منبر گفتهاند، بخاطر
ارتفاعش.(2) منبر، انواع گوناگون دارد: چوبی، آهنی، سنگی با پلههای متفاوت از نظر تعداد.
منبر بعنوان جایی که خطبا و ائمه جمعه از فراز آن به القاء خطبه و ایراد سخن میپرداختهاند. از صدر اسلام وجود داشته و اغلب، در سیطره حکومتها و خلافتها بوده و وسیله ترویج یک فکر محسوب میشده است.
منبری که خطیب وابسته به یزید بر فراز آن رفته و از یزید تعریف میکرد و آل علی را ناسزا میگفت.امام سجاد «ع» اجازه گرفت تا بر منبر فراز آید.بر منبر رفت و خود را معرفی کرد و یزید و دودمان او را رسوا ساخت.آن حضرت، از منبری که خطیب وابسته به ستم بر فراز آن سخنان ناروا میگفت، بعنوان چوب یاد کرد و فرمود: «یا یزید، ائذن لیحتی اصعد هذه الاعواد…» رسول خدا «ص» هم زمانی خواب دیده بود که پس از او، بنی امیه از منبر او بالا میروند و مردم را از راه راست، باز میدارند و از این خواب، بسیار پریشان شده بود.(3)
امروز نیز استفاده از منبر هنگام وعظ و ارشاد و سخنرانیهای مذهبی، چه در ایام محرم و ماه رمضان و چه در مناسبتها و ایام دیگر سال، رایج است و منبر رفتن از شیوههای کهن تبلیغات مذهبی به شمار میرود. استفاده از منبر در خطابه، خاص روحانیون است و سخنرانان غیر روحانی برای سخن گفتن از میز و تریبون استفاده میکنند، نه منبر.حرمت منبر بعنوان آنچه یادگار عصر رسول خدا «ص» است، همچنان محفوظ است.
1) لغتنامه، دهخدا.
2) مجمع البحرین.
3) بحار الانوار، ج 58، ص 168.
