از ابعاد غیر مادی و غیر بشری شهادت امام حسین «ع»، گریه و نوحه و مرثیه خوانیفرشتگان و اجنه بر آن حضرت است.روایاتی در این باره نقل شده و کسانی هم مدعی بودهاند که شعرها و نوحههای جن را به یاد عاشورا شنیده و گریستهاند، همچون مسور بن
مخرمه.(1) نوحههایی از قبیل این که:
ایها القاتلون جهلا حسینا
ابشروا بالعذاب و التنکیل
یا این شعر:
ایا عین جودی و لا تجمدی
و جودی علی الهالک السید
فبالطف امسی صریعا فقد
رزئنا الغداة بامر بدی
و امثال اینگونه مراثی که در کتب مقتل و روایات آمده است.(2) شهید مطهری در اینباره میگوید: «در «قمقام زخار»، قسمت زیادی از مراثی جنیها را بصورت شعر نقل کرده است.بعید نیست که این اشعار سراسر انتقاد و حنین و تحریک احساسات، از طرف علاقهمندان و شیعیان سروده میشده است و چون از طرف حکومت وقت، تحت تعقیب قرار میگرفتند، لذا اشعاری که میسرودند به نام جنی منتشر میکردند که هم پی گم کرده باشند و هم مردم بهتر حفظ میکردند.»(3) البته شعرهای مرثیه از قول جن، غیر از گریه وعزاداری ملائک و انبیا و کروبیان در عزای حسینی است که روایاتش متفاوت است.
در بارگاه قدس که جای ملال نیست
سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است
جن و ملک بر آدمیان نوحه میکنند
گویا عزای اشرف اولاد آدم است(4)
1) عوالم (امام حسین)، ص 486.
2) از جمله در «بحار الانوار» ج 45، ص 233 (باب نوح الجن علیه)، سفینة البحار، ج 1، ص 190.
3) حماسه حسینی، ج 3، ص 375.
4) محتشم کاشانی.
