در فرهنگ عاشورا، حاکمیت ظلم یزیدی بزرگترین منکر اجتماعی است و مبارزه برای حاکم ساختن حق و قطع سلطه ستم، معروفی عظیم است.امر به معروف و نهی ازمنکر، از مهمترین فلسفههای حماسه خونین کربلاست.سید الشهدا در وصیتی که نوشته و به برادرش محمد حنفیه میسپارد، میفرماید: «انی ما خرجت اشرا و لا بطرا و لا مفسدا و لا ظالما، انما خرجت لطلب الاصلاح فی امة جدی، ارید ان آمر بالمعروف و انهی عن المنکرو اسیر بسیرة جدی و ابی علی بن ابی طالب».(1) این به وضوح، نقش امر به معروف و نهی ازمنکر را در حرکت عاشورایی امام نشان میدهد.در زیارتنامه آن حضرت هم این موضوع مطرح است: «اشهد انک قد اقمت الصلاة و آتیت الزکاة و امرت بالمعروف و نهیت عنالمنکر و جاهدت فی سبیل الله حتی اتاک الیقین».(2)
این تعبیرات، نشان دهنده عمق این فریضه دینی است که در متن جهاد خونین هم جلوهگر میشود و دامنه امر به معروف و نهی از منکر، از واجبات و محرمات جزئی وفرعی و فردی، حتی به قیام برای اقامه قسط و سرنگونی حکومت باطل و تغییر نظام فاسد اجتماعی هم گسترش مییابد.(3) سید الشهدا، پس از امتناع از بیعت با یزید و برخوردهایی
که با ولید و مروان داشت، کنار قبر پیامبر «ص» آمد و شب را آنجا به مناجات گذراند، درضمن مناجاتش با خدا، عشق خود را به معروف بیان کرد و خواستار آنچه «خیر» است دراین مسیر شد: «اللهم انی احب المعروف و انکر المنکر و انا اسالک یا ذا الجلال و الاکرام بحق القبر و من فیه الا اخترت لی ما هو لک رضی و لرسولک رضی».(4) خدایا من معروف را دوست میدارم و منکر را زشت میشمارم.ای خدای بزرگوار و صاحب کرم!به حق این قبر و مدفون در آن از تو میخواهم راهی و سرنوشتی برایم برگزینی که رضای تو و پیامبرت در آن باشد.
1) حیاة الامام الحسین، ج 2، ص 246 و 288.
2) مفاتیح الجنان، زیارتهای مختلف امام حسین «ع».
3) در این زمینه ر.ک: «عنصر امر به معروف در نهضت امام حسین» از شهید مطهری.
4) بحار الانوار، ج 44، ص 328، مقتل خوارزمی، ج 1، ص 186.
