مراسم سنتی در عزاداری ایام عاشورا که عمدتا در شهرستان اردبیل برگزار میشود وطشتهای آب را در مساجد و حسینیهها میآورند و رمزی از «فرات» است. «… نشانهها و مظاهری که نماینده محیط خاص است، مثل وجود طشت آب و چند ساقه گیاه، به نشانه رودخانه و نخلستان…»(1) این نشان میدهد که در تعزیه عاشورا، استفاده از سمبلها رواج داشته و دارد.در توضیح بیشتر این سنت مرسوم در اردبیل، در مطبوعات نوشتند: «این مراسم از سه روز مانده به محرم در مسجد جامع، مسجد اعظم و سپس در مساجد دیگراجرا میشود.طشتها را بالای سرها میگیرند و مسجد را دور میزنند، سپس در داخل آنها آب میریزند.مردم دست به طشت و آب آن میزنند و نوعی بیعت با امام حسین «ع» است و حمایت از عباس «ع».آب طشتها را مردم در شیشههایی برای شفا و تبرک برمیدارند. این سنت از حادثه جوانمردانه آب دادن امام حسین «ع» به سپاه حر در روز 27 ذیحجه گرفته شده که آب مشکها را در طشتها ریختند و تمام لشکر حر و اسبان آنها را سیراب کردند.این سنت سمبولیک، تاسی از اقدام سالار شهیدان است.»(2) به این مراسم، «طشتگردانی» هم میگویند.(3)
1) فصلنامه هنر، شماره 2، ص 163، مقاله «پژوهشی در تعزیه».
2) روزنامه «رسالت» (3 / 4 / 72)، ص 5 گزارش «شوق کربلا».
3) گزارشی از این مراسم در اردبیل، در کیهان (3 / 4 / 72)، ص 17 چاپ شده است.
