دلاوری و بیباکی برای مقابله با دشمن و نهراسیدن از خطرها و اقدامهای دشوار یکی از بهترین ملکات اخلاقی است که در حسین بن علی «ع» و یاران شهیدش و اسیران آزادیبخش جلوهگر بود.ریشه روح حماسی در میدانهای نبرد، خصلتهای فرد و زمینههای تربیتی اوست. وراثتخانوادگی نیز در شجاع بودن افراد مؤثر است.
قیام کربلا از نخستین مراحلش تا پایان آن، صحنههای بروز شجاعت بود.قاطعیتی که امام حسین «ع» در ابراز مخالفت با یزید و امتناع از بیعت داشت، تصمیم به حرکت به سوی کوفه و مبارزه با یزیدیان، متزلزل نشدن روحیه از شنیدن اخبار و اوضاع داخل کوفه، اعلام آمادگی برای نثار خون در راه احیای دین، نهراسیدن از انبوه سپاهی که آن حضرت را در کربلا محاصره کردند، قیام افتخار آفرین مسلم بن عقیل در کوفه، رسوا ساختن امویان توسط قیس بن مسهر در حضور والی کوفه و عامه مردم، رزمآوریهای سلحشورانه و بینظیر امام حسین «ع» و سربازان و خاندانش، جنگ نمایان عباس و علی اکبر و قاسم و یکایک اولاد علی و فرزندان عقیل، خطبههای زینب و سجاد «ع» در کوفه و شام و… صدها صحنه حماسی، همه جلوههایی از شجاعت است که از الفبای «فرهنگ عاشورا» است. خاندان پیامبر در شجاعت و قوت قلب و دلیری نمونه بودند و آنچه در دلشان نبود، هراس از دشمن بود.میدانهای جنگ در زمان رسول خدا و پس از او در جنگهای جمل، صفین و نهروان، نشان دهنده شجاعت آل علی است.
امام سجاد «ع» در خطبه خویش در کاخ یزید، شجاعت را از جمله خصلتهای برجستهای
بر شمرد که خداوند به آن دودمان بخشیده است: «اعطینا العلم و الحلم و السماحة و الفصاحة و الشجاعة…».(1) این شجاعت، هم در گفتار و زبان آوری بود، هم در مواجهه با خصم و نبرد با دشمن و یک تنه به دریای سپاه تاختن و هم در تحمل مصائب و شداید و خود را نباختن و خواری نپذیرفتن.شجاعت حسین و یارانش را دوست و دشمن ستودهاند.دستور عمر سعد برای حمله عمومی و سنگباران کردن مبارزان جبهه امام، نشان دلاوری آنان و بزدلی سپاه کوفه بود.حمید بن مسلم که راوی صحنههای کربلاست میگوید: به خدا سوگند هیچ محاصره شدهای در انبوه مردم را که فرزندان و خاندان و یارانش کشته شده باشد، همچون حسین بن علی ندیدهام که قویدل و استوار و شجاع باشد.مردان دشمن او را محاصره میکردند، او با شمشیر بر آنان حمله میآورد وهمه از چپ و راست میگریختند.شمر چون چنین دید، به نیروهای سواره دستور داد تا به پشتیبانی نیروهای پیاده شتابند و امام را از هر طرف تیرباران کنند: «فو الله ما رایت مکثورا قط قد قتل ولده و اهل بیته و اصحابه اربط جاشا و لا امضی جنانا منه علیهالسلام…»(2) گر چه در برخی منابع تاریخی و مقتلها آمار کشتههای دشمن که در حملات یاران جبهه حسین کشته شدند، مبالغه آمیز و باور نکردنی نقل شده است و همه آنها را نمیتوان پذیرفت، ولی آنچه بیشک ثابت است و غیر قابل انکار، شجاعت شگفت آن فدائیان راه خداست.پیروان نهضت و خط عاشورا نیز درس شجاعت را از کربلا آموختهاند و از دشمن، هر چه قوی و مجهز و مسلح باشد، بیمی به دل راه نمیدهند. شهامت نیروهای بسیجی در سالهای دفاع مقدس در جبهههای ایران، الهام گرفته از عاشوراست.
حسین ای درس آموز شجاعت
بسیجی از تو آموزد شهامت
به روی سینه و پشت بسیجی
نوشته: یا زیارت، یا شهادت(3)
1) بحار الانوار، ج 45، ص 138 و 174.
2) ارشاد، شیخ مفید، ج 2، ص 111 (چاپ کنگره شیخ مفید).
3) از مؤلف.
