از مقدسترین و با فضیلتترین زیارتهایی که در فرهنگ دینی و روایات اسلامی بیان شده است، زیارت قبر سید الشهدا «ع» در کربلاست و برای زیارت هیچ امامی، حتی زیارت
قبر رسول خدا «ص» به این اندازه سفارش و دستور نیست.در احادیث، گاهی زیارت امام حسین «ع» از زیارت کعبه هم برتر و بالاتر به حساب آمده و برای زیارت آن حضرت، پاداشی برابر دهها و صدها حج و عمره بیان شده است و لحن روایات، بگونهای است که آن را برای یک شیعه در حد یک «فریضه» میشمارد و ترک آن را ناپسند میداند و هیچ عذر و بهانه و خوف و خطر را مانع از آن به حساب نمیآورد و ترک آن را جفا میداند.از امام صادق «ع» روایت است: «زیارة الحسین بن علی واجبه علی کل من یقر للحسین بالامامة من الله عز و جل»(1) زیارت حسین بن علی «ع»، بر هر کس که او را ازسوی خداوند، «امام» میداند واجب است.
میان عقیده به امامت و دیدار امام (چه در حال حیات و چه پس از مرگ) نوعی ملازمه است و در روایات، به این نکته اهمیت داده شده است.زیارت خائفانه سید الشهدا هم ارج بیشتر و ثواب افزونتری دارد.این، هم نشانه تاثیر اجتماعی «زیارت» و هم میزان عشق و فداکاری «زائر» است.امام صادق «ع» به «ابن بکیر» که سخن از خوف و هراس در راهزیارت سید الشهدا میگفت، فرمود: آیا دوست نداری که خداوند، تو را در راه ما ترسان ببیند؟… (2) و در حدیثی که زراره از امام باقر «ع» درباره زیارت خائفانه آن حضرت میپرسد، حضرت پاسخ میدهد: خداوند، از هراس قیامت، ایمنش میدارد.(3) امامصادق «ع» نیز به «محمد بن مسلم» که با خوف و هراس به زیارت سید الشهدا میرفت، فرمود: هر چه مساله دشوارتر و پر مخاطرهتر باشد، پاداش زیارت هم به اندازه آن است و هر کس خائفانه قبر آن حضرت را زیارت کند، خداوند، هراس او را در روز قیامت، ایمن میسازد: «ما کان من هذا اشد فالثواب فیه علی قدر الخوف و من خاف فی اتیانه آمن الله روعته یوم یقوم الناس لرب العالمین…»(4) در حدیث مفصلی، امام صادق «ع» به ثوابهای آن اشاره کرده، میفرماید: کسی که هنگام زیارت آن حضرت، دچار ستم سلطانی شود و او رادر آنجا بکشند، با اولین قطره خونش، همه گناهانش بخشوده میشود و هر که در این راه به زندان افتد، در مقابل
هر روزی که زندانی و اندوهگین گردد، در قیامت برایش یک شادی است، و اگر در راه زیارت، کتک بخورد، برای هر ضربهای یک حوری بهشتی است و در برابر هر درد و رنجی که بر جسمش وارد میشود، یک «حسنه» برای اوست.(5) و میفرماید: «من اتی قبر الحسین عارفا بحقه غفر الله ما تقدم من ذنبه و ما تاخر».(6) هر که عارفانه قبر سید الشهدا را زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و آیندهاش را میآمرزد.
آری… برای رسیدن به کربلا، باید ارادهای آهنین، قلبی شجاع، عشقی سوزان داشت و در این سفر، باید رهتوشهای از صبر و یقین، پاپوشی از «توکل»، سلاحی از «ایمان» و مرکبی از «جان» داشت تا به منزل رسید، چرا که راه کربلا، از «صحرای عشق» و «میدان فداکاری» و پیچ و خم خوف و خطر میگذرد.پاداشهای زیارت کربلا نیز شگفت است.ازقبیل: پاداش نبرد در رکاب پیامبر و امام عدل، اجر شهیدان بدر، ثواب حج و عمره مکرر، پاداش آزاد کردن هزار بنده و آماده کردن هزار اسب برای مجاهدان راه خدا و… (7) البته تفاوت اجر و ثواب، به معرفت زائر و کیفیت زیارت و شرایط اجتماعی هم بستگی دارد. کربلا، از یک سو، سمبل مظلومیت اهل بیت و امامان شیعه است، از سویی دیگر مظهر دفاع بزرگ آل علی و عترت پیامبر از اسلام و قرآن.توجه و روی آوردن به مزار سید الشهدا، در واقع تکرار همه روزه و همواره حق و یادآوری مظلومیت است.اگر کعبه وحج و نماز و جهادی هم باقی مانده است، به برکت شهید عاشوراست که احیاگر دین شد واسلام، تا همیشه مدیون «ثار الله» است.خصومت دشمنان اسلام نیز با حسین «ع» و مرقد او، از همینجاست.زیارت آن حضرت، همیشه با سختی و هراس و موانع، رو به رو بوده است.شوق زیارت کربلا، از آغاز در دل شیعیان حق طلب و انسانهای آزاده و فضیلتخواه بوده است.شیفتگان سید الشهدا در این راه حاضر به بذل جان و مال و دست و پا بودهاند و «راه بسته کربلا» همیشه چون حسرتی بر دل شیعه بوده است، چه در دوره امویان و عباسیان، چه در عصر حکومت بعثیان و در تاریخ معاصر، و آرزوی «باز شدن راه کربلا» همواره چون مشعلی در دل عاشقان حسین «ع» روشن بوده و تلخیهای هجران را با این «امید» تحمل
میکردهاند.زائر حسین «ع»، عاشقی از خود گذشته است و زیارت کربلا، عبادتی خدایی و ملکوتی.
امام صادق علیه السلام فرمود: «اذا اردت الحسین فزره و انت حزین مکروب شعثا غبرا جائعا عطشانا»(8) هر گاه خواستی حسین «ع» را زیارت کنی، با حالتی اندوهگین و پر رنج، خاکآلوده و پژمرده، گرسنه و تشنه زیارت کن… (در حدیث دیگری است که:) چون حسین بنعلی اینگونه به شهادت رسید.(9) به قول حافظ:
نیازمند بلا، گو رخ از غبار مشوی
که کیمیای مراد است، خاک کوی نیاز
غبار راه زیارت کربلا، خود، طراوت و پاکی است و این آشفتگی و افسردگی، نشاط روح عاشق است.
از شیشه غبار غم نمیباید شست
و ز دل، رقم «الم» نمیباید شست
پایی که به راه عشق شد خاک آلود
با آب حیات هم نمیباید شست(10)
1) وسائل الشیعه، ج 10، ص 346، امالی صدوق، ص 123.در «مزار» شیخ مفید، ص 26 چنین است (از امام باقر «ع»): مروا شیعتنا بزیارة قبر الحسین بن علی «ع» فان اتیانه مفترض علی کل مؤمن یقر للحسین علیه السلام بالامامة من الله عز و جل.
2) همان، 345، بحار الانوار، ج 98، ص 11.
3) کامل الزیارات، ص 125، وسائل الشیعه، ج 10، ص 356.
4) وسائل الشیعه، ج 10، ص 357، بحار الانوار، ج 98، ص 11، کامل الزیارات، ص 127.
5) کامل الزیارات، ص 124 (نقل به تلخیص).
6) امالی صدوق، ص 197.
7) در منابعی همچون: کامل الزیارات، وسائل الشیعه، بحار الانوار، ثواب الاعمال و… احادیثش آمده است.
8) وسائل الشیعه، ج 10، ص 414.
9) بحار الانوار، ج 98، ص 142.
10) مشفقی دهلوی.
