زبان حال

جملاتی که هنگام مرثیه خوانی، از زبان امام حسین‏ «ع‏» و شهدای کربلا یا بازماندگانشان گفته می‏شود، بی آنکه در یک متن تاریخی یا روایی آمده باشد، در مقابل‏ «زبان قال‏».این جملات، صرفا نوعی بیان عاطفی است که از حال و وضع کسی آنگونه ‏برداشت می‏شود، زیرا گاهی حالتها گویاتر از الفاظ است.البته گاهی به بهانه‏ «زبان حال‏»، حرفهای نامناسب و سبک به اولیاء خدا و امام حسین‏ «ع‏» نسبت می‏دهند که وهن مقام امام‏ و نشان دهنده ذلت و خواری و زبونی است، مثل این که از قول امام حسین‏ «ع‏» می‏گویند:

«شدم راضی که زینب خوار گردد…» یا اینکه امام، التماس کند جرعه‏ای آب به او بدهند. این نحوه زبان حالها اغلب در اشعار مرثیه و نوحه دیده می‏شود که باید توجه نمود مطالب ‏انحرافی و دروغ به آن پیشوایان حق و صدق، نسبت داده نشود.