بالدار، نام اسب حسین بن علی «ع» که روز عاشورا بر آن نشسته بود.از آن جهت که این اسب، رهوار و تندرو بوده است، به آن ذو الجناح میگفتهاند.این اسب، پس از شهادتآن حضرت، از پیکر وی دفاع میکرد و به سواران دشمن حمله مینمود و به این طریق، تعدادی را کشت.(1) سید الشهدا تا آخرین حد و لحظه توان خود، سوار بر این اسب بود و مقاومت و جنگ میکرد. در پایان از روی این اسب بر زمین کربلا افتاد.
نه ذو الجناح دگر تاب استقامت داشت
نه سید الشهدا بر قتال، طاقت داشت
بلند مرتبه شاهی ز صدر زین افتاد
اگر غلط نکنم عرش بر زمین افتاد
پس از شهادت امام حسین «ع»، اسب او کاکل خود را به خون امام آغشته کرد و باصیحه و فریاد و گام بر زمین زدن به سوی خیمهها دوید تا شهادت امام را به اهل بیت خبر دهد.زنان متوجه شهادت امام شدند و شیون آنان برخاست.(2) در برخی منابع نقل شده کهاسب امام، پس از شهادت حضرت، وحشتزده از نزد بانوان گریخت و خود را به آب فرات
انداخت و ناپدید شد.(3) در زیارت ناحیه مقدسه از این اسب، با عنوان «جواد» یاد شده که بازین و حالت پریشان روی به خیمهها نهاد: «فلما نظرن النساء الی الجواد مخزیا و السرج علیه ملویا خرجن من الخدور ناشرات الشعور، علی الخدود لاطمات و للوجوه سافرات و بالعویل داعیات…».(4) و روایت است که پس از شهادت امام، این اسب با همهمه میگفت: «الظلیمة الظلیمة لامة قتلت ابن بنت نبیها».(5)
خونی که روی یال تو پیداست، ذو الجناح
خون همیشه جاری مولاست، ذو الجناح
یک قطره آفتاب به روی تنت نشست
بوی خدا ز یال تو برخاست، ذو الجناح(6)
1) مناقب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 58.
2) بحار الانوار، ج 45، ص 60.
3) تذکرة الشهدا، ملا حبیب الله کاشی، ص 353.
4) حیاة الامام الحسین، ج 3، ص 298.
5) بحار الانوار، ج 44، ص 266.
6) از: حسین عبدی.
