توابین

توبه‏کنندگان، لقب گروهی از شیعیان کوفه که به خونخواهی شهدای کربلا قیام کردند. پس از حادثه کربلا، شیعیان کوفه بخاطر یاری نکردن امام حسین‏ «ع‏» پشیمان شدند و توبه‏کردند و زدودن ننگ کوتاهی در نصرت امام را در قیام و انتقام از قاتلان سید الشهدا دیدند. سلیمان بن صرد خزاعی را که از چهره‏های بارز شیعه بود به ریاست برگزیده، در خانه اوگرد آمدند و هم‏پیمان شدند تا دست به قیام علیه امویان بزنند.آغاز تصمیمشان در سال‏61 هجری بود، لیکن زمان نهضت را در سال 65 هجری قرار دادند.در این مدت، باجذب افراد به گروه خویش و تهیه سلاح و فراهم کردن امکانات نهضت، پس از مدتی‏سازماندهی مخفیانه، سرانجام با جمعیتی 4000 نفری قیام کردند و با شعار «یا لثارات‏الحسین‏»، عازم نخیله شدند تا از آنجا به سوی شام حرکت کنند.شروع قیام آنان را درعصر مروان بن حکم، روز چهارشنبه بیست و دوم ربیع الثانی گفته‏اند.(1)

بر سر تربت‏سید الشهدا رفتند و پس از زیارت قبر حسین‏ «ع‏» و گریه‏ها و ناله‏ها با

خداچنین راز و نیاز کردند: «پروردگارا!ما پسر دختر پیامبرمان را خوار و بی‏یاور ساختیم، گذشته ما را ببخشای و توبه ما را بپذیر، که تو توبه‏پذیر مهربانی، بر حسین و یاران شهید و صدیق او رحمت فرست.ما تو را شاهد می‏گیریم که بر همان راه و هدفی هستیم که آنان‏ جان باختند، پس اگر ما را نبخشایی و رحم نکنی از زیانکاران خواهیم بود».(2) به خاطر همین اظهار توبه و پشیمانی، به‏ «توابین‏» مشهور شدند.چون عامل اصلی فاجعه کربلا را حکومت‏ یزید می‏دانستند، از آنجا رو به شام نهادند و به عین الورده آمدند و در آنجا با سپاه‏ شام برخوردی شدید داشتند.پس از چندین روز نبرد سخت، سرانجام سران نهضت، ازجمله سلیمان بن صرد که آن هنگام 93 سال از عمرش می‏گذشت به شهادت رسیدند و انقلابیون چون توان مقابله با سپاه انبوه شام را که با فرماندهی‏ «حصین بن نمیر» آمده بودند نداشتند، شبانه به کوفه رفتند، البته جمعی هم در درگیری شهید شدند.(3) رهبران نهضت، بجز سلیمان، عبارت بودند از: مسیب بن نجبه، عبدالله بن سعد ازدی، عبدالله بن وال، رفاعة بن شداد.

1) انصار الحسین، شمس الدین، ص 205.

2) ثورة الحسین، شمس الدین، ص 264.

3) حیاة الامام الحسین، باقر شریف القرشی، ج 3، ص 450 و کامل ابن اثیر، حوادث سال 65.