امان دادن یعنی کسی را در کنف حمایت خود گرفتن. «امان نامه» یا خط امان، نامهای است که در ضمن آن زنهار و امان دهند.(1) در فرهنگ عرب، امان دادن نیز مثل «جوار» و پناه دادن، سبب مصونیت جانی شخص امان یافته میشد.به امانی که میدادند، حتی نسبت به دشمن خویش، پایبند بودند و نقض آن را ناجوانمردی و نشانه فرومایگی میدانستند.به همین خاطر، امام حسین «ع» در نامه اعتراض آمیزی که به معاویه نوشت و او را بخاطر کشتن «حجر بن عدی» ملامت کرد، از جمله بر این نکته تاکید داشت که باآنکه به او امان داده بود، او را کشت.(2) به مسلم بن عقیل نیز پس از درگیری تن به تن درمیدان و کوچههای کوفه امان دادند.امان دهنده محمد بن اشعث بود.اما به امان وفا
نشد و او را نزد ابن زیاد برده و سرانجام به قتل رساندند.(3) در کربلا نیز شمر، برای عباس «ع» اماننامه آورد ولی ناکام شد.شمر، پس از آنکه فرمان قتل حسین «ع» و تاختن بر بدن امام را ازابن زیاد گرفت تا به کربلا آید، عبدالله بن ابی محل (که از طایفه ام البنین مادر عباس بود) آنجا بود.برای عباس و برادرانش دستخط امان گرفت و توسط غلامی نزد آنان فرستاد.
آنان با دیدن امان نامه گفتند: ما را به امان شما نیازی نیست، امان الهی بهتر از امان ابن زیاد است: «لا حاجة لنا فی امانکم، امان الله خیر من امان ابن سمیة».(4) قبل از روز عاشورا هم وقتی شمر پشت خیمه اصحاب امام آمد و عباس و برادرانش را اینگونه صدا زد: خواهرزادگان ما کجایند؟عباس و جعفر و عثمان (فرزندان امیر المؤمنین «ع») بیرون آمدند که: چه میخواهی؟گفت: «انتم یا بنی اختی امنون».شمر میخواست به بهای رها کردن حسین «ع» به عباس و برادرانش امان دهد. آنان نیز در پاسخ گفتند: لعنت خدا بر تو و امان تو باد.آیا به ما امان میدهی در حالی که پسر پیامبر را امانی نیست؟ «لعنک الله و لعن امانک، اتؤمننا و ابن رسول الله لا امان له؟»(5)
1) لغت نامه، دهخدا.
2) حیاة الامام الحسین، ج 2، ص 365.
3) همان، ج 3، ص 397.
4) کامل، ابن اثیر، ج 2، ص 558.
5) وقعة الطف (چاپ جامعه مدرسین)، ص 190.
