1 – شعر در سوگ برادر حضرت عبّاس ر ب – برادری حدیث 104 و 105
2 – شعر در اندوه بیبرادری ر ب – برادری
3 – شعر در سزاواری اشکها ر ب – برادری حدیث 106
4 – شعر در قدردانی از حُر ر ت – تشکّر و قدردانی
5 – شعر در أوس در برابر حر ر س – تداوم مبارزات سیاسی
1 – شعر به هنگام کندن چاه
وقتی تشنگی بر اصحاب امام حسین علیه السلام غلبه کرد و از آن به امام شکایت بردند، آنحضرت دستور فرمود تا چاهی برای آب بکنند، که بهنگام کندن چاه، آب خوبی فوران زد. لشگر عمر سعد هجوم آوردند و آن را پر کردند که قابل استفاده نباشد. چاه دیگری کندند و به آب رسیدند باز همان تهاجم تکرار شد و استفاده از آب چاه ممکن نبود. آنگاه امام این اشعار را خواند:
حدیث 315
قال الامام الحسین علیه السلام:
اَلْحَمْدُللَّهِِ الْعَلِیّ الْواحِدِ
نَحْمَدُهُ فی سائِرِ الشَّدائِدِ
یا رَبِّ لاتَغْفَلْ عَنْ الْمُعانِدِ
قَدْ قَتَلُونا قَتْلَةَ الْمُناکِدِ
فَأِصْلِهِ یا رَبِّ نارَ السَّرْمَدِ
وَاَنْتَ بِالْمِرْصادِ غَیْرُ خائِدِ(1)
امام حسین علیه السلام فرمود: (. سپاس خداوندی را که برتر و یگانه است، ما او را در دیگر مشکلات نیز سپاس میگوئیم.
. خدایا دشمن ما را فراموش مکن که از ما فراوان کشتند.
. خدایا آتش جاودانه را بر آنها ببار که تو در کمینگاه ستمگرانی و دچار سُستی نمیشوی).
2 – شعر امام در بیوفایی دنیا
امام سجّاد نقل کرد که: در شب عاشورا من بیمار بودم و عمّه من زینبعلیها السلام از من پرستاری میکرد. و پدرم در حالی که شمشیر خود را اصلاح میکرد این اشعار را در بی وفایی دنیا میخواند.
حدیث 316
قال الامام الحسین علیه السلام:
یا دَهْرَ اُفٍّ لَکَ مِنْ خَلیلٍ
کَمْ لَکَ بِالاِْشْراقِ وَالْاَصیلِ
مِنْ صاحِبٍ أَوْطالِبٍ قَتیلٍ
وَالدَّهْرُ لا یَقْنَعُ بِالْبَدیلِ
وَإِنَّمَا الأمْرُ اِلَی الْجَلیلِ
وَکُلُّ حَیٍّ سالِکُ السَّبیلِ
امام حسین علیه السلام فرمود: (ای دنیا! نفرین بر دوستی تو که در صبحگاهان و عصرگاهان چقدر از دوستان و هواخواهانت را بکشتن میدهی و جایگزینی برای آنها قبول نمیکنی.
و همانا کارها به خدای بزرگ واگذار میشود و هرزندهای رونده این راه است).
3 – شعر پس از شنیدن خبر شهادت مسلم رجوع شود به س – تداوم مبارزات سیاسی حدیث 294
1) أدب الحسین ص41، مناقب ابن شهر آشوب ج4 ص50، مدینة المعاجز ج3 ص494.