یکى از برجستهترین ویژگىهاى اهل بیت پیامبر خدا، این است که آنان، وارث علم و حکمتِ پیامبر خاتم، بلکه همه انبیاى الهى هستند(1) و بدین سان، آنان، مظهر و مَجلاى حکمت الهى و سرآمدِ حکیماناند. امام على علیه‌السلام طبق نقلى، در باره این ویژگى اهل بیت علیهم السلام مىفرماید:
ألا إنَّ العِلمَ الّذی هَبَطَ بِهِ آدمُ و جَمیعُ ما فُضِّلَت بِهِ النَّبیّونَ إلى خاتَمِ النَّبیّینَ فى عِترَةِ خاتَمِ النَّبیّینَ و المُرسَلینَ، فَأینَ یُتاهُ بِکُم وَ أینَ تَذهَبونَ؟!(2)
آگاه باشید علمى که آدم علیه‌السلام آن را فرود آورد و هر آنچه پیامبران تا خاتم پیامبران، بدان ترجیح داده شدهاند، در خاندان خاتم پیامبران و رسولان، محمّد صلى الله علیه و آله است. پس به کدام کژراهه مىدوید و به کدام سو مىروید؟!
همچنین، از امام صادق علیه‌السلام در این باره روایت شده که فرمود:
نَحنُ شَجَرَةُ النُّبوّةِ، وَ بَیتُ الرَّحمَةِ، وَ مَفاتیحُ الحِکمَةِ، وَ مَعدِنُ العِلمِ.(3)
ما درخت نبوّت، خانه رحمت، کلیدهاى حکمت و معدن دانش هستیم.
در «زیارت جامعه» که از امام هادى علیه‌السلام نقل شده و همه امامان با آن، زیارت مىشوند آمده است:
السَّلامُ عَلى مَحالِّ مَعرِفَةِ اللّه، وَ مَساکِنِ بَرَکَةِ اللّه، وَ مَعادِنِ حِکمَةِ اللّه.(4)
درود خدا بر جایگاههاى شناخت الهى، جایْباشهاى برکت خداوندى و معادن حکمت پروردگار!
امّا افسوس که فضاى سیاسى جامعه اسلامى پس از پیامبر خدا صلى الله علیه و آله اجازه نداد که مردم، از سرچشمه حکمت اهل بیت علیهم السلام آن گونه که شایسته است، بهرهمند شوند. بدین جهت، میراث علمى بیشتر آنان، اندک است.
1) ر. ک: دانشنامه امیر المؤمنین علیه السلام: ج 10 ص 505 (فصل دوم: جایگاه علمى). نیز، ر. ک: اهل بیت علیهم السلام در قرآن وحدیث: ج 1 ص 251 (بخش چهارم: علم اهل بیت علیهم السلام)، ص 181 (جانشینان خدا)، ص 183 (جانشینان پیامبر).
2) تفسیر العیّاشى: ج 1 ص 102 ح 300، الاحتجاج: ج 1 ص 367 ح 64، بحار الأنوار: ج 2 ص 100 ح 59.
3) الکافى: ج 1 ص 221 ح 3، بصائر الدرجات: ص 77، بحار الأنوار: ج 26 ص 245 ح 8. نیز، ر. ک: ف دانشنامه عقاید اسلامى: ج 3 ص 481 (نمونههاى والاى دانش حکمت/ خاندان محمّد صلى الله علیه و آله).
4) تهذیب الأحکام: ج 6 ص 96 ح 177.
