گریز زدن: گفتاری را منتهی به موضوع دیگر کردن، مطلبی را به مطلب دیگر پیوستن باتناسب، چنانکه روضهخوانان از حکایتی به واقعه کربلا یا یکی از شهدا روند.(1)
واعظان و روضهخوانان، به تناسب بحث و گفتاری که دارند، مرثیه خاصی از کربلا رامیخوانند یا به مصیبت خاصی از مصائب چهارده معصوم میپردازند.مثلا اگر موضوعسخن درباره جوان یا کودک باشد، مصیبت علی اکبر یا علی اصغر را میخوانند و از مراسم دفن با شکوه کسی، به بی غسل و بی کفن و دفن ماندن پیکر سید الشهدا در کربلا منتقل میشوند.این انتقال از موضوع یا حادثه خاص به واقعه کربلا و امام حسین یا یکی دیگر از شهدا «گریز زدن» نام دارد.در حرکتهای حماسی و انقلابی نیز بصورتی دیگر گریز به صحرای کربلا زده میشود و یاد آن حادثه، سرمایه الهام میگردد. «بخاطر نشر شهادت و فلسفه شهیدان است که شیعه، به بهانه مرگ برادر و عمو و دایی و پسر خاله و پسر عمه… یاران و خویشاوندان را گرد میکرده و یکباره به کربلا گریز میزدهاند و از حسین و شهیدان
شیعه میگفتهاند.»(2)
1) لغتنامه، دهخدا.
2) یاد و یادآوران (چاپ حسینیه ارشاد)، ص 43.
