الف – راه شناخت مؤمن و منافق
برای شناخت خوبیها و بدیها، بایدها و نبایدها، باید معیار و میزانی وجود داشته باشد تا انسانها خود را ارزیابی کنند، و میزان گرایش قلبی خود را بشناسند. خداوند بزرگ انسانهای کامل و معصوم را معیار و میزان دیگر انسانها قرار داد، تا خودسازی و تربیت ممکن باشد و موانع و آفات رهگیر انسان نباشد. رسول گرامی اسلامصلی الله علیه و آله و سلم بارها و بارها اعلام فرمود: علی معیار شناخت حق و باطل است. و دوستی علی علیه السلام میزان شناخت مؤمن و منافق می‌باشد.
حضرت اباعبدالله علیه السلام نیز به این حقیقت روشن اشاره فرمود که:
حدیث 55
قال الامام الحسین علیه السلام: ما کُنَّا نَعْرِفُ الْمُنافِقینَ عَلی عَهْدِ رَسُولِاللهِ صلی الله علیه وآله اِلاَّ بِبُغْضِهِمْ عَلِیّاً وَ وُلْدَهُ عَلِیْهِالسَّلامُ.
امام حسین علیه السلام فرمود: (در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم منافقین را نمیشناختیم جز با دشمنی و کینه توزی
آنان نسبت به علی علیه السلام و فرزندان او «که درود خدا بر آنان باد»).(1)
ب – معیار قبولی اعمال
درست است که نیکوکاری ارزشمند است، امّا باید دید اعمال نیکو از چه کسانی مطرح میشود؟ و چرا به نیکوکاری روی آوردهاند؟ اگر کسی در عقیده فاسد باشد، و ایمان او دچار تزلزل و تردید باشد، هرچه انجام دهد بیهوده است، ابتداء باید ایمان و عقیده را اصلاح و استوار کرد و آنگاه به انجام اعمال نیکو همّت گماشت. حضرت اباعبدالله علیه السلام به این حقیقت، نسبت به ولایت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام اظهار داشت که:
حدیث 56
قال الامام الحسین علیه السلام: إنَّ دَفْعَ الزاهِدِ الْعابِدِ لِفَضْلِ عَلِیّ علیه السلام عَلَی الْخَلْقِ کُلِّهِمْ بَعْدَ النَّبِیِصلی الله علیه وآله، لَیَصیرُ کَشُعْلَةِ نارٍ فی یَوْمِ ریحٍ عاصِفٍ، وَ تَصیرُ سائِرُ أَعْمالِ الدَّافِعِ لِفَضْلِ عَلِیّ علیه السلام کَالْحَلْفاءِ وَإنْ اِمْتَلأتْ مِنْهُ الصِّحاری، وَاِشْتَعَلَتْ: فیها تِلْکَ النَّارُ وَ تَخْشاها تِلْکَ الریحُ حَتّی تَأْتی عَلَیْها کُلِّها فَلا تَبْقی لَها باقِیَةٌ.(2)
امام حسین علیه السلام فرمود: (شخصی که زاهد و عابد است امّا فضیلت و برتری امام علی علیه السلام را بر دیگر انسانها پس از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم باور ندارد، انکار ولایت در وجود او چونان شعله آتشی در روز طوفانی است و دیگر اعمال او هرچند فراوان باشد چونان علفهای خشک بیابان است.
هرچند سراسر بیابان را فرا گرفته باشد،امّا آنگاه که شعله آتش در آن زبانه کشد، و باد وزیدن گیرد، همه آن علفها خواهند سوخت و چیزی از آن باقی نخواهد ماند).
1) عیون اخبار الامام الرضا علیه السلام ج2 ص72 حدیث 305، بحارالانوار ج39 ص302 ذیل حدیث 113.
2) تفسیر امام العسکری علیه السلام ص89 حدیث 47.
