از ابزار و وسایل عزاداری امام حسین «ع» که در هیئتها و دستههای مذهبی به کار گرفتهمیشود.علامت به معنای نشانه است.این علامتها هم نشانههای گروههای عزادار محسوب میشده است و کسانی هم که آن را حمل میکردند، «علامت کش» بودند، یعنی علم بردار.به نوشته دهخدا: «صلیب مانندی که بر چوب یا آهن افقی آن از سوی پایینشالهای ترمه آویزند و از سوی زبر لاله و تندیسهایی از مرغ و جز آن نصب کنند و درمیان زبانهای از فلز طویل دارد و بر نوک آن فلز پر یا گلولهای از شیشه الوارن نصب کنندو این زبانههای فلزی که به «تیغ» مشهور است، سه یا پنج باشد و در مراسم عزاداریمحرم پیشاپیش دسته‌ها به حرکت آرند».(1) «شیئی است فلزی و کار صنعتگران اصفهان که قدمت آن به عهد سلاطین صفوی میرسد، دارای تعدادی زبانه، گنبد، گلدان و طاووس بوده و آن را با شالهای سبز و سیاه و قهوهای و پر طاووس و سکههای نقره و شمشیر و قمه و خنجر زینب میکنند و در آخر دسته‌ها به حرکت در میآورند… عدهایاز جوانان هم نذر میکنند که همه ساله باید در بردن علمات، سهم داشته باشند».(2) به آن علمات هم میگویند.شباهت آن به صلیب، میرساند که پس از ارتباط ایران با اروپاییها در عصر قاجار، از آیینهای مذهبی مسیحیت اقتباس شده است.به هرحال، نمودها و مظاهری است که گاهی عزاداران را از محتوا و اصل عزاداری و اقامه شعائر دینی باز میدارد.
1) لغت نامه، دهخدا.
2) تاریخ تکایا و عزاداری قم، ص 214.
