تشنگی از بارزترین جلوههای سوز و غم در حادثه کربلاست.سید الشهدا، عباس، علی اکبر، علی اصغر و دیگران، همه لب تشنه و عطشان روز عاشورا جان سپردند.محروم کردن خیمهگاه امام حسین «ع» از آب فرات و تحمیل عطش به امام و یارانش، از موارد روشن پستی و عداوت سپاه کوفه و ابن زیاد، نسبت به آل الله است.بزرگان، بیشتر از کودکان تحمل تشنگی دارند و اطفال در برابر بی آبی، زودتر بی تاب میشوند.در کربلا، عطش بیداد میکرد و مشکها خالی، لبها خشک، جگرها سوخته، هوا گرم، راه فرات بسته، و صدای العطش بلند بود.
زان تشنگان هنوز به عیوق میرسد
فریاد «العطش» زبیابان کربلا(1)
روز عاشورا، عباس کنار خیمهها آمد، صدای «العطش، العطش» کودکان را شنید.سوار بر اسب شد و مشک را بر داشت و به طرف فرات رفت.چهار هزار نفر تیر اندازان موکل برفرات، او را محاصره کردند و اباالفضل «ع» در این درگیری بود که دستها را داد و شهید شد.
قبل از بیرون آمدن از فرات، خواست آب بنوشد ولی «فذکر عطش الحسین» به یاد تشنگیامام افتاد و آب ننوشید و عطشان از شریعه بیرون آمد.(2) علی اکبر «ع» نیز روز عاشورا پس از چندین نوبت جنگیدن، مجروح و تشنه برای آخرین وداع به خیمهگاه آمد، در حالی کهبه سید الشهدا میگفت: «یا ابة، العطش قد قتلنی و ثقل الحدید اجهدنی».(3) و
از تشنگی و سنگینی زره آهنین یاد می کرد. امام «ع»، برای کودک تشنه کام و شیر خوار خود نیز بنا به نقلی از سپاه دشمن آب طلبید، که بیایید سیرابش کنید.
اگر به زعم شما من گناهکار شمایم
نکرده هیچ گناهی، علی اصغرم است این
که تیر حرمله، گلوی تشنه آن ششماهه را از هم درید.(4)
مگر به کرب و بلا آب قیمت جان بود
که از عطش به فلک ناله یتیمان بود
خود سید الشهدا نیز روز عاشورا، برای رفع تشنگی پس از نبرد، خواست به فرات برود و آب بنوشد که شمر مانع شد و گفت: ای حسین، از این آب نخواهی نوشید تا ازتشنگی بمیری «و الله لا تذوقه او تموت عطشا».(5) تشنگی امام حسین «ع» و شهدای کربلا، چنان داغی بر دل عاشقانش نهاده که با هر نوشیدن آب گوارا، او را یاد میکنند، در راه امامحسین، به آبرسانی و سقایی و نذر شربت و ساختن آب انبار میپردازند و با هر عطشی کربلا و عاشورا در ذهنشان تداعی میکند، گویا بین آب و عطش و کربلا پیوند خورده است.
بر لب دریا، لب دریا دلان خشکیده است
از عطش دلها کباب است و زبان خشکیده است
کربلا بستان عشق است و شهامت، ای دریغ
کز سموم تشنگی، این بوستان خشکیده است
سوز بی آبی اثر کرده است بر اهل حرم
هر طرف بینی لب پیر و جوان خشکیده است(6)
1) محتشم کاشانی.
2) بحار الانوار، ج 45، ص 41، عوالم (امام حسین)، ص 284.
3) مقتل الحسین، مقرم، ص 246.
4) حیاة الامام الحسین، ج 3، ص 275.
5) بحار الانوار، ج 45، ص 51.
6) از: قادر طهماسبی (فرید).
