عنوان بزرگ و نماینده یک قبیله، که رابط آن با حکومت و مسؤول رسیدگی به آنان بود.(1) در کوفه برای درهم شکستن نهضت مسلم بن عقیل، از عنوان و نفوذ عریفها برای فرونشاندن انقلاب، استفاده میشد.طبقات موجود در کوفه، به واحدهای کوچکتر تقسیم میشد و شخصی از هر گروه بعنوان سر پرست توزیع (حقوق) بر گزیده میشد.اینگروهها «عرافه» و شخصی که مسؤول آن بود «عریف» نامیده میشد… (2) ابن زیاد، عریفها را مسؤول هر گونه اغتشاش دانست، که امکان داشت در عرافه آنها رخ دهد و تهدید کردکه اگر عریفی چیزی از ابن زیاد پنهان کند، مصلوب خواهد شد و تمام عرافهها از دریافت حقوق محروم خواهند گشت.(3) بیانیه ابن زیاد، که انتشار آن، جوی از رعب ایجاد کرد، شامل بندهای زیر بود: 1-عریفان، کسانی را که مخالف بنی امیهاند، از جمله حروریه و خوارج را سرشماری کنند.
2-عریفان، لیستی از اسامی و عملکردها را گزارش دهند.
3-نسبت به آنان که تمایل به مسلم بن عقیل دارند، شدیدا مراقب باشند.
4-هر عریفی که در حیطه عرافت او کسانی یافتشوند که به حکومت یزید دل
نسپرده باشند، محکوم به اعدام در مقابل در خانهاش است.
5-هر عریفی که نام کسی را ننوشت، باید تعهد بسپارد که افراد او مخالفت نکنند ودست به هیچ کار موجب آشوب در دولت نزنند.عریفان هم بشدت، بندهای این بیانیه را به اجرا گذاشتند.(4)
1) در تاج العروس درباره عریف آمده است: هو القائم بامر القبیلة و الجماعة من الناس یلی امورهم و یتعرف الامیرمنهم احوالهم.
2) تشیع در مسیر تاریخ، سید حسن جعفری، ص 99.
3) همان، ص 165.
4) مع الحسین فی نهضته، اسد حیدر، ص 97.
