خاندان پیغمبر اکرم، اهل بیت عصمت و طهارت، ائمه شیعه.عترت به فرزندانی که از نسل کسی باشد گفته میشود.از امیر المؤمنین پرسیدند: «عترت» کیست؟ فرمود: من، ححسین و امامان نهگانه از فرزندان حسین «ع» که نهمین آنان مهدی و قائم ایشان است، از قرآن جدا نمیشوند و قرآن از آنان جدا نمیشود، تا کنار حوض (کوثر) بر پیامبر وارد شوند.(1) عترت پیامبر، همتای قرآن کریمند و رسول خدا «قرآن و عترت» را بعنوان
میراث و یادگار خویش برای امت معرفی کرده است: «انی تارک فیکم الثقلین، کتاب الله و عترتی اهل بیتی…»(2)
اما «عترت» در لغت، قطعههای درشت مشک در نافه آهوست، نیز به معنای لعاب شیرین است. همچنین عترت به معنای فرزندان و نوادگان نسبی و نسل یک شخص است و به همین جهت به ذریه پیامبر از نسل علی و فاطمه، عترت میگویند.معنای دیگر عترت، ریشه درختی که بریده شده و دوباره روییده باشد.مرحوم محدث قمی با توجه به همه معانی یاد شده برای عترت، چنین میگوید: ائمه، همچون قطعههای بزرگ مشک از نافهاند و علومشان آب گوارا نزد اهل حکمت و اندیشه است و اینان درختی هستند که رسول خدا ریشهاش، علی تنهاش و ائمه از نسل او، شاخههای این درخت، و شیعیانشان برگ این درختند و علوم اهل بیت، میوه این درخت است.(3)
از «ابن اعرابی» تعبیرهای جالبی درباره عترت نقل شده است.میگوید: «عترت، بهمعنای شهر و مرکز است، اهل بیت نیز مرکز اصلی اسلامند.عترت، صخره عظیمی است که سوسمار، لانه خود را کنار آن قرار میدهد تا با علامت قرار دادن آن، خانه خود را گم نکند.ائمه نیز هادیان خلقند.عترت، ریشه درخت قطع شده است، اهل بیت نیز مورد ستم قرار گرفته، قطع و بریده شدند.عترت، به یک قطعه بزرگ مشک و نافه آهو گفته میشود. آنان نیز در میان بنی هاشم و فرزندان ابو طالب، همچون قطعه بزرگ نافه، خوشبویند. عترت، به چشمه زلال و گوارا و شیرین گفته میشود.علوم اهل بیت نیز، نزد اهل خرد و فرزانگان، گواراتر از هر چیز است.عترت، به معنای باد است.آنان نیز همچون باد، سپاه وحزب خدایند.عترت، گیاهی متفرق است، مثل مرزنجوش.عترت پیامبر نیز مزارهای پراکنده در هر سو دارند و برکاتشان در شرق و غرب جهان گسترده است.عترت، دوستان، طایفه و قبیله هر کس را گویند.اهل بیت نیز گروه و طایفه و رهط رسول الله «ص» هستند.(4)
1) سفینة البحار، ج 2، ص 156.
2) اثبات الهداة ج 1، ص 735.
3) سفینة البحار، ج2، ص157.
4) مجمع البحرین، طریحی، واژه «عتر».نزدیک به این بیان در «سفینة البحار» واژه عترت.
