فرمانده نیروهای پیاده عمر سعد در کربلا.وی از طایفه بنی تمیم و از جمله کسانی بود که به حسین بن علی «ع» نامه برای آمدن به کوفه نوشته بود.گر چه وی از چهرههای معروف کوفه و در ابتدا از یاران علی «ع» بود و حضرت او را همراه «عدی بن حاتم» نزد معاویه فرستاد و در جنگ صفین هم در رکاب امیر المؤمنین بود، لیکن در مسیر حرکت به سوی نهروان، همراه چند نفر دیگر سر از اطاعت آن حضرت باز تافتند و به خوارج پیوستند.علی «ع» از آینده او خبر داده بود و به او و عمرو بن حریث فرمود: به خدا قسم شما دو نفر با فرزندم حسین «ع» خواهید جنگید.(1) روز عاشورا نیز امام حسین «ع» در اولین سخنرانی مفصل خویش خطاب به کوفیان از او هم نام برد و در اتمام حجتی که با آنان داشت و سخنان او را قطع میکردند و گوش نمیدادند، از جمله فرمود:
«… یا شبث بن ربعی و یا… الم تکتبوا الی ان قد اینعت الثمار و اخضر الجناب و انما تقدمعلی جند لک مجندة؟…»(2) ای شبث بن ربعی و… مگر شما به من ننوشتید که میوهها رسیده و اطراف سر سبز است، اگر بیایی لشکریانی مجهز برای تو آماده است؟
شبث بن ربعی از چهرههای متلون تاریخ بود.هم در قتل حسین بن علی «ع» شرکت داشت و پس از عاشورا مسجدی در کوفه تجدید بنا کرد، به شکرانه و خوشحالی از کشته شدن حسین «ع»، سپس همراه مختار، به خونخواهی حسین بن علی «ع» پرداخت و رئیس پلیس مختار شد، سپس در کشتن مختار هم حضور داشت.پیشتر با سجاح (مدعی دروغین نبوت) همکاری داشت، مسلمان شد، بر ضد عثمان شورید، توبه کرد و از خوارج شد.به جای بیعت با علی «ع» با یک سوسمار بیعت کرد و میگفت با هم برابرند!(3) این مردبد دل و خبیث، سرانجام در سن هشتاد سالگی در کوفه درگذشت.
1) معارف و معاریف، ج 3، ص 1298.
2) انساب الاشراف، ج 3، ص 188، بحار الانوار، ج 45، ص 7 (در بحار، اسم او قیس بن اشعث آمده است).
3) تنقیح المقال، مامقانی، ج 2، ص 80.
