از برجستهترین شاعران شیعه که در عراق میزیست و مورد عنایت خاص ائمه، بخصوص امام صادق «ع» بود.در مدح اهل بیت و مرثیه سید الشهدا «ع» و شهدای کربلا، آثار
برجستهای سروده است.نامش ابو هاشم، اسماعیل بن محمد الحمیری بود.در سال105 ه به دنیا آمد. خانوادهاش از محبت اهل بیت دور بودند، اما خودش شیفته آل علی بودو هنر و زبانش را وقف آن دودمان پاک کرد.امام صادق «ع» به او فرمود: «سمتک امک سیدا، وفقت فی ذلک و انتسید الشعراء»(1) مادرت تو را «سید» نامید، در این باره موفقشدی و تو سالار شاعرانی.سید حمیری، علاوه بر چیرگی در شعر و ادب، در علوم قرآنی، تفسیر، حدیث و کلام نیز چهرهای بارز بود و نامش در کنار نام عالمان بزرگ مطرح است. اما زبان شعری او در مدح دودمان پیامبر و هجو و رسوا کردن بنی امیه، بسیار نافذ و بران بود. مجموعه شعر او نیز (دیوان السید الحمیری) چاپ شده است.
حضرت صادق «ع» در منزل خود او را نشاند و خانواده امام، پشت پرده نشستند.امام از او خواست در سوگ حسین «ع» شعر بخواند.او هم مرثیهای خواند، با این مطلع:
امرر علی جدث الحسین
فقل لاعظمه الزکیه
و امام صادق «ع» گریست و صدای ناله از خانه آن حضرت بلند شد، تا حدی که به او گفتند: دیگر بس است.او نیز شعرش را متوقف کرد.(2) سرانجام، در رمیله بغداد، در سال173 ه وفات یافت.(3) یافت.
1) الغدیر، ج 2، ص 232.
2) اعیان الشیعه، ج 1، ص 586.
3) پیرامون شخصیت او، از جمله ر.ک: «الغدیر»، ج 2، «شاعر العقیده»، محمد تقی حکیم، «سید حمیری، سالارشاعران»، محمد صحتی.
