پیشوای چهارم شیعه، حضرت سجاد، امام علی بن الحسین، زین العابدین «ع»، فرزندسید الشهدا «ع» که در حادثه کربلا حضور داشت و بعلت بیماری در خیمه بستری بود و همراه با اهل بیت، پس از شهادت امام حسین «ع» به اسیری رفت و با حالتی دشوار و غمبار، که غل و زنجیر به دست و گردن آن حضرت بسته بودند، به کوفه و از آنجا به شام برده شد.در کاخ یزید هم خطبه بسیار مهمی ایراد کرد که چهره یزید افشا شد و مردم شامنسبت به ماهیت حادثه کربلا آگاه شدند.امام سجاد «ع» در سال 38 هجری در مدینه به دنیا آمد.در حادثه کربلا حدود 24 سال داشت، پس از شهادت پدر نیز مدت 35 سال امامت کرد.مادرش شهربانو دختر یزدگرد بود.در حادثه کربلا آن حضرت ازدواج کرده و دارای فرزند بود و فرزند خردسالش امام باقر «ع» هم در کربلا بود.(1)
نقش عمده آن حضرت در نهضت عاشورا، پیام رسانی خون شهیدان کربلا و حفظ دستاوردهای آن انقلاب خونین و اهداف پدر، از تباه شدن و تحریف گشتن بود.این رسالت، در قالب ایراد خطبهها توسط آن حضرت و عمهاش زینب «ع» انجام گرفت.
سخنان امام سجاد در بارگاه یزید، چنان او را به خشم آورد که دستور کشتنش را داد، اما حضرت زینب، جان خود را سپر بلا قرار داد و نگذاشت.در دفن اجساد شهدای اهل بیت در کربلا، به یاری طایفه بنی اسد آمد و پس از خاکسپاری پیکر سید الشهدا «ع» روی قبر آن حضرت نوشت: «هذا قبر الحسین بن علی بن ابی طالب، الذی قتلوه عطشانا غریبا»(2) پس از عاشورا، حضرت سجاد «ع» دوران بسیار سخت و خفقان باری را با خلفای اموی سپری کرد.ولید بن عبد الملک و هشام بن عبد الملک، از خلفای معاصر او بودند. داستان زیارت آن حضرت و بوسیدنش حجر الاسود را و شعرهای بلند فرزدق در ستایش او (هذا الذی تعرف البطحاء وطاته…) معروف است. «صحیفه سجادیه» مجموعهای از دعاهای آن حضرت است که اینک در دست ما بعنوان گنجینهای از معارف دینی موجود است.آن حضرت در سال 95 هجری با دسیسه ولید بن عبد الملک به شهادت رسید و در بقیع، مدفون شد.برای آشنایی با زندگی، شخصیت و فضایل بیشمارش باید به کتابهای مستقل و مفصلتر مراجعه کرد.(3)
1) اعیان الشیعه، ج 1، ص 635.
2) حیاة الامام زین العابدین، ص 166.
3) از جمله «الامام زین العابدین»، عبد الرزاق المقرم، «حیاة الامام زین العابدین»، باقر شریف القرشی، «سیرةالائمة الاثنی عشر» هاشم معروف الحسنی، «بحار الانوار» ج 46، «زندگانی زین العابدین» سید جعفر شهیدی و… .
