خندق

خندق، گودالی است که گرداگرد یک شهر یا منطقه می‏کنند، با عمق و عرضی که برای‏دیگران، چه سواره یا پیاده غیر قابل عبور باشد و در آن آب یا آتش می‏افکنند، یا به همان‏ صورت، خالی می‏گذارند.بعنوان مانعی برای عبور دشمن به منطقه خودی و عامل طبیعی‏ بازدارنده از حمله مخالف، محسوب می‏شود.در حادثه عاشورا نیز بعنوان یک تاکتیک‏ نظامی مورد اجرا قرار گرفت.سید الشهدا «ع‏» چون نبرد عاشورا را قطعی و اجتناب ناپذیردید، از اصحاب خود خواست که پیرامون اردوگاه و خیمه‏ها خندقی بکنند و در آن آتش‏ افروزند تا جبهه مقابله و جنگ با دشمن تنها از یک سو باشد و از پشت‏سر غافلگیر نشوند. همه از هر طرف به کار پرداختند و با همکاری و هماهنگی خندقی کندند و در آن‏ کانال،

خار و هیزم ریخته و در آن آتش افروختند.(1)

1) مقتل خوارزمی، ج 1، ص 248، وقعة الطف، ص 201.