امام حسین برای آگاهی کوفیان از فلسفه قیام عاشورا خطابهای ایراد کرد:
حدیث 181
قال الامام الحسین علیه السلام: إِنَّهُ قَدْ نَزَلَ مِنَ الأمْرِ ماقَدْ تَرَوْنَ، وَإِنَّ الدُّنْیا قَدْ تَغَیَّرَتْ وَ تَنَکَّرَتْ وَأَدْبَرَ مَعْرُوفُها، وَاسْتَمَرَّتْ جِدّاً وَلَمْ یَبْقَ مِنْها إِلاَّ صُبابَةً کَصُبابَةِ الْاِناءِ، وَخَسیْسِ عَیْشٍ کَالْمَرْعَی الْوَبیلِ. أَلا تَرَوْنَ اَنَّ الْحَقِّ لا یُعْمَلُ بِهِ، وَ انّ الْباطِلِ لا یُتَناهی عَنْهُ، لِیَرْغَبَ الْمؤْمِنُ فی لِقاءِ اللهِ مُحِقّاً، فَاِنّی لا أَری الْمَوْتَ إِلاَّ شَهادَةً، وَ لاَ الْحَیاةَ مَعَ الظَّالِمینَ إِلاَّ بَرَماً اِنَّ النَّاسَ عَبیدُ الدُّنْیا وَالدّینُ لَعْقٌ عَلی ألْسِنَتِهِمْ یَحُوطُونَهُ مادَرَّتْ مَعائِشَهُمْ فَاِذا مُحِّصُوا بِالْبَلاءِ قَلَّ الدَّیَّانُونَ.
امام حسین علیه السلام فرمود: (کار ما بدینجا کشیده است که میبینید، دنیا دگرگون شده و بسیار زشت و ناپسند گردیده است نیکیهای دنیا به عقب میرود و همچنان با شتاب روبه زوال است، از نیکیها چیزی باقی نمانده جز ته ماندههائی همانند ته مانده آبشخورها و پستیهای زندگی، همانند چراگاه زیان بخش و بیمار کننده است.
آیا نمیبینید که به حق عمل نمیشود؟ و از باطل نهی نمیگردد؟ پس سزاوار است که در چنین وضعی انسان با ایمان، مرگ و ملاقات با خدا را آرزو کند. آری من مرگ را جز سعادت و خوشبختی نمیبینم، و زندگی با ستمگران را جز خواری و ذلّت نمیدانم.(1)
علاّمه مجلسی فرمود: حضرت اباعبدالله علیه السلام در ادامه این سخنرانی فرمود: مردم بنده دنیا هستند و در زبان و شعار ادّعای دینداری میکنند مادامی که منافع آنها تأمین است، پس هرگاه با مشکلات آزمایش شوند دینداران اندکند).(2)
1) تاریخ طبری آملی ج3 ص307، تاریخ ابن عساکر (شرح حال امام حسین علیه السلام) ص214، مثیرالاحزان ص44، کتاب لهوف ابن طاووس ص34، احقاق الحق ج11 ص605، بحارالأنوار ج44 ص381 و ج78 ص116، ینابیع المودة ص406.
2) بحارالانوار ج78 ص116، مقتل الحسین علیه السلام خوارزمی ج1 ص237، حلیة الاولیاء ج2 ص39.