برداشتن بیعت

بیعت، بر عهده بیعت کننده، تکلیف حمایت و یاری می‏آورد، مگر آنکه امام و پیشوای ‏بیعت، این تعهد را از دوش بیعتگران بردارد و آنان را در «حل‏» قرار دهد که اگر رفتند، پیمان شکنی محسوب نگردد.در اینکه آیا با «حل بیعت‏»، مسؤولیت از دوش صاحبان ‏بیعت برداشته می‏شود، یا آنکه تکلیف حمایت و یاری حجت ‏خدا همچنان بر دوش آنان ‏باقی است، بحث است.

امام حسین‏ «ع‏» یک بار در وسط راه، پس از شنیدن حوادث کوفه و آگاه شدن از دگرگونی اوضاع آن، بیعت را از همراهان برداشت، تا هر که می‏خواهد برود.آن هنگام‏ عده‏ای رفتند.یک بار هم شب عاشورا پس از خطبه‏ای که به ستایش از وفاداری اصحابش ‏پرداخت، فرمود: اینها تنها مرا می‏خواهند، شما را آزاد می‏گذارم که هر کس می‏خواهد برود.از تاریکی شب استفاده کنید و بروید: «فانطلقوا جمیعا فی حل، لیس لی علیکم منی ‏ذمام، هذا لیل قد غشیکم فاتخذوه جملا»(1) البته آن شب کسی نرفت.برادران و پسران و برادرزادگان عبدالله جعفر و زینب‏ «ع‏» و کسانی چون عباس، زهیر بن قین و دیگران ‏برخاستند و اعلام حمایت و جانبازی تا مرز شهادت نمودند و زندگی بی امام و حیات پس‏از شهادت حسین‏ «ع‏» را بی‏ارزش دانستند.

گفت ای گروه، هر که ندارد هوای ما

سرگیرد و برون رود از کربلای ما

برگردد آنکه با هوس کشور آمده

سرناورد به افسر شاهی گدای ما

1) وقعة الطف، ابی مخنف، ص 197.