شهادت مظلومانه سید الشهدا و یارانش در کربلا، تاثیر بیدارگر و حرکت آفرین داشتو خونی تازه در رگهای جامعه اسلامی دواند و جو نامطلوب را شکست و امتدادهای آن حماسه، در طول تاریخ، جاودانه ماند.حتی در همان سفر اسارت اهل بیت نیز تاثیرات سیاسی این حادثه در اندیشههای مردم آشکار شد.گروهی از اسرا را که به شام میبردند، چون به تکریت رسیدند، مسیحیان آنجا در کلیساها جمع شدند و به نشان اندوه بر کشته شدن حسین «ع»، ناقوس نواختند و نگذاشتند آن سربازان وارد آنجا شوند.به شهر «لینا» نیز رسیدند.مردم آنجا همگی گرد آمدند و بر حسین و دودمانش سلام و درود فرستادند وامویان را لعن کردند و سربازان را از آنجا بیرون کردند.چون خبر یافتند که مردم «جهینه» هم جمع شدند تا با سربازان بجنگند وارد آن نشدند.به قلعه «کفر طاب» رفتند، به آنجا نیز راهشان ندادند.به حمس که وارد شدند، مردم تظاهرات کردند و شعار دادند: «اکفرا بعدایمان و ضلالا بعد هدی؟» و با آنان
درگیر شدند و تعدادی را کشتند.(1) برخی از تاثیرات حماسه عاشورا از این قرار است:
1- قطع نفوذ دینی بنی امیه بر افکار مردم
2- احساس گناه و شرمساری در جامعه، بخاطر یاری نکردن حق و کوتاهی درادای تکلیف
3- فرو ریختن ترسها و رعبها از اقدام و قیام بر ضد ستم
4- رسوایی یزیدیان و حزب حاکم اموی
5- بیداری روح مبارزه در مردم
6- تقویت و رشد انگیزههای مبارزاتی انقلابیون
7- پدید آمدن مکتب جدید اخلاقی و انسانی (ارزشهای نوین عاشورایی و حسینی)
8- پدید آمدن انقلابهای متعدد با الهام از حماسه کربلا
9- الهام بخشی عاشورا به همه نهضتهای رهایی بخش و حرکتهای انقلابی تاریخ
10- تبدیل شدن «کربلا» به دانشگاه عشق و ایمان و جهاد و شهادت، برای نسلهای انقلابی شیعه
11- به وجود آمدن پایگاه نیرومند و عمیق و گسترده تبلیغی و سازندگی در طول تاریخ، بر محور شخصیت و شهادت سید الشهدا «ع»
از نهضتهای شیعی پس از عاشورا، میتوان «انقلاب توابین»، «انقلاب مدینه»، «قیاممختار»، «قیام زید»، و… حرکتهای دیگر را نام برد.برای توضیح بیشتر، به مدخل خاص هر یک از این نهضتها در همین مجموعه مراجعه شود.تاثیر حماسه عاشورا را درانقلابهای بزرگی که در طول تاریخ، بر ضد ستم انجام گرفته، چه در عراق و ایران و چه در کشورهای دیگر، نباید از یاد برد. «فرهنگ شهادت» و انگیزه جهاد و جانبازی که درانقلاب اسلامی ایران و هشت سال دفاع مقدس در جبههها جلوه گر بود، گوشهای از این تاثیر پذیری است.شعار «نهضت ما حسینیه، رهبر ما خمینیه» که در مبارزات ملت مسلمان ایران بر ضد طاغوت طنین افکن بود و نیز شور حسینی جبهههای رزم ایران، گواه روشن تاثیر گذاری کربلا در قرنها پس از آن حماسه مقدس است.یکی از نویسندگان محقق، نتایج نهضت کربلا را عبارت میداند از:
1- پیروزی مساله اسلام و حفظ آن از نابودی.
2- هزیمت امویان از عرصه فکری مسلمین.
3- شناخت اهل بیت بعنوان نمونههای پیشوایی امت.
4- تمرکز شیعه از بعد اعتقادی بر محور امامت.
5- وحدت صفوف شیعه در جبهه مبارزه.
6- ایجاد حس اجتماعی در مردم.
7- شکوفایی موهبتهای ادبی و پدید آمدن ادبیات عاشورایی.
8- منابر وعظ و ارشاد، به عنوان وسیله آگاهانیدن مردم.
9- تداوم انقلاب بصورت زمینه سازی نهضتهای پس از عاشورا(2)
حادثه کربلا، گشاینده جبهه اعتراض علیه حکومت امویان و سپس عباسیان شد، چه به صورت فردی که روحهای بزرگ را به عصیان و افشاگری واداشت، و چه به شکل مبارزههای گروهی و قیامهای عمومی در شهری خاص یا منطقهای وسیع.(3)
خون او تفسیر این اسرار کرد
ملتخوابیده را بیدار کرد(4)
1) عاشورا فی الادب العاملی المعاصر، ص 54 به نقل از منتخب طریحی و مقتل ابی مخنف.
2) برای تفصیل آن ر.ک: «حیاة الامام الحسین»، باقر شریف القرشی، ج 3، ص 436، (معطیات الثورة).
3) در این زمینهها ر.ک: «الانتفاضات الشیعیه»، هاشم معروف الحسنی، «امامان و جنبشهای مکتبی»، محمد تقی مدرسی.
4) کلیات اقبال لاهوری، ص 75.
